Trước thập niên 2000, vào những thập niên 80 và 90 của thế kỷ trước, chúng ta chỉ có trí tuệ nhân tạo dạng hẹp. Trí tuệ nhân tạo dạng hẹp thời đó là những hệ thống có khả năng thực hiện một số tác vụ nhất định, ví dụ như trong năm 2006, tôi có tham gia vào một dự án quan trọng của IBM. Khi đó, cánh tay robot chỉ có thể hàn các mối hàn trên dây chuyền sản xuất xe hơi.

Những năm 70 trở về trước, để thay đổi dây chuyền sản xuất, một công ty có thể phải chi đến hàng tỷ đô la. Nhưng khi trí tuệ nhân tạo dạng hẹp phát triển, doanh nghiệp chỉ cần thay đổi cách lập trình mà không cần thay toàn bộ dây chuyền sản xuất. Đó là lý do trí tuệ nhân tạo dạng hẹp bùng nổ vào thập niên 80, 90 và đặc biệt phát triển mạnh mẽ vào những năm 2000.

 

 

Từ năm 2000 đến 2010, nhiều công ty bắt đầu nghiên cứu về trí tuệ nhân tạo dạng rộng, trong đó Google và IBM là những đơn vị tiên phong. IBM là một công ty phát minh ra hàng ngàn bằng sáng chế, bao gồm công nghệ giúp phát triển trí tuệ nhân tạo dạng rộng – Artificial General Intelligence (AGI). IBM không chỉ sản xuất phần cứng mà còn cung cấp thiết bị cho Google và Facebook để họ có thể viết thuật toán phát triển trí tuệ nhân tạo.

Dự kiến vào năm 2030, chỉ còn khoảng 5 năm nữa, thế giới sẽ bước vào kỷ nguyên của Artificial Super Intelligence (ASI) – siêu trí tuệ nhân tạo. Lúc này, phần mềm và phần cứng sẽ kết hợp với nhau, trí tuệ nhân tạo sẽ tham gia vào đời sống vật lý của con người. Robot sẽ không chỉ đứng yên một chỗ nữa mà sẽ tham gia giao thông, sống trong môi trường của chúng ta, thậm chí có thể ngồi cạnh con người và giảng dạy như một chuyên gia. Chúng ta đang trên đà phát minh ra một phát minh mà phát minh này chấm dứt mọi phát minh của nhân loại – ASI.

Một khi siêu trí tuệ nhân tạo xuất hiện, nó sẽ gần như trở thành đỉnh cao của mọi phát minh. Con người có thể không còn sáng tạo được điều gì vượt trội hơn nữa. Lúc này, tất cả sẽ thay đổi. Những người không thể thích nghi có thể mất đi vai trò của mình trong xã hội, thậm chí có thể chỉ làm những công việc giản đơn. Mỹ đã đầu tư hàng trăm tỷ đô la vào lĩnh vực này, trong khi Trung Quốc cũng đang rót hàng nghìn tỷ đô la để cạnh tranh. Quốc gia nào phát triển được siêu trí tuệ nhân tạo trước sẽ trở thành bá chủ thế giới, vì họ sẽ có quyền tạo ra luật chơi cho tất cả.

Một giả thuyết đáng lo ngại là trí tuệ nhân tạo không cần bước vào thế giới vật lý nhưng vẫn có thể kiểm soát con người bằng cách thay đổi văn hóa. Nếu AI có thể tác động đến tâm lý, suy nghĩ của con người, khiến chúng ta dần trở nên vô cảm và mất đi khát khao phát triển, thì đó sẽ là một nguy cơ lớn. Hiện tại, chúng ta đã thấy AI tác động lên thói quen sử dụng mạng xã hội, khiến chúng ta bị cuốn vào các nền tảng giải trí vô bổ mà không thể dứt ra. Nếu AI phát triển đến mức kiểm soát hoàn toàn cảm xúc và nhận thức của con người, thì nó có thể thay đổi cả nền văn minh.

 

 

Điều này cho thấy nếu không có những đạo luật và quy định phù hợp để kiểm soát AI, siêu trí tuệ nhân tạo có thể trở thành một mối đe dọa lớn. Một tổ chức hoặc một quốc gia sở hữu AI quá mạnh có thể thao túng cả thế giới. Nếu AI rơi vào tay những tổ chức xấu, thì tương lai nhân loại có thể sẽ rất đáng lo ngại.
 

Super AI có thể rất nguy hiểm, nhưng ngược lại, nó cũng mang lại nhiều lợi ích quan trọng cho xã hội loài người. Dù chúng ta có muốn hay không, các tổ chức và đơn vị trên thế giới vẫn sẽ tiếp tục nghiên cứu và phát triển công nghệ này. Ai phát minh ra trước sẽ có lợi thế lớn.
 

Lợi ích đầu tiên của Super AI là giúp xã hội loài người tiến nhanh và tiến xa hơn trong các phát minh mang tính đột phá, chẳng hạn như công nghệ di chuyển liên lục địa và liên hành tinh. Nhờ có AI, con người có thể lên được Sao Hỏa và vượt qua những giới hạn về khả năng di chuyển. Hiện tại, con người vẫn bị hạn chế trong việc di chuyển, nhưng nếu AI có thể giúp tạo ra những phương tiện tân tiến hơn như ô tô bay cá nhân, thì điều này sẽ làm thay đổi hoàn toàn bối cảnh xã hội.

 

Bên cạnh đó, AI còn đóng vai trò quan trọng trong việc quản trị xã hội. Khi dân số thế giới chạm mốc 10 tỷ người, các quốc gia sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc quản lý con người và tổ chức xã hội. Ngay cả Việt Nam hiện nay cũng không thể quản lý dân số một cách tối ưu. Super AI sẽ giúp cơ cấu lại hệ thống quản lý nhà nước, quy hoạch cuộc sống con người một cách hiệu quả hơn. Chẳng hạn, AI có thể phân tích mật độ dân số của Hà Nội, nhận định xem khu vực nào quá tải và đưa ra giải pháp quy hoạch hợp lý.

 

Super AI có khả năng tính toán và đề xuất những giải pháp tối ưu cho quản lý và phát triển xã hội. Những bộ óc thiên tài như Elon Musk hay Donald Trump cũng không thể đạt được mức độ này. Theo một số ý kiến suy đoán đến năm 2030, nước Mỹ có thể sẽ sử dụng một siêu trí tuệ để quản lý đất nước. Nếu Việt Nam cũng có thể phát triển được một siêu AI như vậy, đó sẽ là một điều vô cùng tuyệt vời.